Łuszczyca skóry jest przewlekłą chorobą skóry, na którą zapadają ludzie w różnym wieku. Nie jest zakaźna, ale nie znamy też powodów jej powstawania. Dotyka różnych partii skóry, a najczęściej występuje na kolanach, łokciach, skórze głowy i paznokciach, powodując początkowo powstawanie czerwonych grudek, a następnie rozlanie się ich, co prowadzi do zgrubienia i łuszczenie się naskórka. Uważa się, że za rozwój choroby, obok zaburzeń immunologicznych (układu odpornościowego), odpowiedzialne są cechy genetyczne (osobnicze) oraz różne czynniki środowiskowe. Choroba może ujawniać się w każdym wieku. Nie znamy skutecznej terapii, pozwalającej na całkowite wyleczenie tej choroby, ale istnieje wiele metod ograniczających jej skutki i przyczyniających się do remisji. Dowiedz się o nich więcej.
Spis treści
Czym jest ta choroba?
Czynniki wyzwalające
Typy
Jak się objawia?
Leczenie i profilaktyka
Co to jest łuszczyca skóry, skąd się bierze i czy jest zaraźliwa?
Łuszczyca jest jedną z najpowszechniej występujących chorób skóry, mimo to trudno jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie o to, skąd się ona bierze. Można jednak z pewnością stwierdzić, że nie jest to choroba zaraźliwa. Szacuje się, że dotyczy około 3% populacji Europy i USA, a nie występuje w ogóle u mieszkańców Ameryki Południowej, Dalekiego Wschodu, Afryki Zachodniej czy u Eskimosów. Jest chorobą przewlekłą i nawracającą, której podstawowym objawem są zmiany skórne. Łuszczyca dokucza pacjentom szczególnie zimą. Jej objawy może natomiast znacznie złagodzić letnie słońce.
Czynniki wyzwalające
Niestety nie znamy przyczyn choroby. Uznaje się, że powstaje ona w wyniku działania czynników genetycznych, zaburzeń układu odpornościowego (immunologicznego) oraz pod wpływem czynników środowiskowych. Wiąże się ją również ze stresem i napięciem psychicznym, na które reakcją bywają także zmiany skórne. Mimo że nie znamy przyczyny, możemy wskazać czynniki, które bezpośrednio ją wyzwalają. Należą do nich:
- choroby infekcyjne, przebiegające z podwyższoną temperatura, jak na przykład angina ropna;
- urazy, zadrapania, tatuaże, ukąszenia owadów, oparzenia, rany i inne uszkodzenia skóry;
- mechaniczne drażnienie skóry;
- długotrwały ucisk;
- inne choroby skóry (trądzik);
- niektóre leki (antybiotyki, leki przeciwmalaryczne czy blokujące receptory);
- stosowanie preparatów sterydowych;
- palenie papierosów;
- nadużywanie alkoholu;
- stres.
Typy łuszczycy
Łuszczyca skóry może się pojawić w każdym wieku, w związku z tym wyróżnia się jej dwie, najbardziej charakterystyczne typy:
- typu I, tak zwana dziedziczna, pojawia się w młodym wieku w postaci licznych, rozsianych grudek i tarczek, występując także u innych członków rodziny chorego,
- typu II, sporadyczna, najczęściej zauważana u osób pomiędzy 40. a 60. rokiem życia w postaci pojedynczych ognisk, obejmujących przeważnie kolana, łokcie, skórę głowy i okolicę krzyżową; ma łagodniejszy przebieg od łuszczycy typu pierwszego.
Inny podział wyróżnia łuszczycę zwykłą, krostkową, stawową (łuszczycowe zapalenie stawów) i erytrodemię łuszczycową (uogólnioną, zajmującą nawet 90% powierzchni ciała, leczoną szpitalnie, bardzo poważną postać choroby).
Łuszczyca lokalizuje się w charakterystycznych miejscach najczęściej na łokciach i kolanach – w miejscach narażonych na stałe, drobne urazy i pocieranie, w okolicy krzyżowo-lędźwiowej i na skórze głowy. Choroba może jednak wystąpić wszędzie, na szczęście stosunkowo rzadko pojawia się na twarzy.
- łuszczyca łagodna – do 3% powierzchni ciała
- łuszczyca umiarkowana – od 3% do 10% po wierzchni ciała
- łuszczyca ciężka – powyżej 10% powierzchni ciała
U części pacjentów zmiany łuszczycowe nie swędzą, jednak u ok. 60-70% chorych świąd jest dość dokuczliwy. Skóry zajętej łuszczycą nie należy drapać – można bowiem w ten sposób zaostrzyć przebieg choroby i spowodować pojawienie się nowych zmian łuszczycowych.
Jak wygląda łuszczyca skóry i jakich części ciała dotyka?
Odpowiedź na pytanie o to, jak wygląda łuszczyca i jakich części ciała dotyka, może być różna w zależności od tego, o jakim typie choroby mówimy i w jakim jest ona stadium. Początkowo zmiany skórne mają charakter małych, czerwonych grudek, pokrywających się później srebrzystą łuską. Grudki stopniowo zlewają się ze sobą, tworząc jedno- lub dwucentymetrowe tarcze, które następnie łączą się w większe ogniska. Wynika to z faktu, że o ile w zdrowej skórze dojrzewanie i obumieranie komórek trwa około 26-28 dni, to w przypadku łuszczycy system odpornościowy skraca ten proces do 4 dni. Stare komórki nie zdążyły się złuszczyć, gdy narastają nowe, co powoduje znaczne pogrubienie skóry i złuszczenie martwych komórek jej warstwy zewnętrznej. Zmiany mogą powodować swędzenie, czasami ból, a zdrapanie złuszczonej skóry powoduje lekkie krwawienie.
Jakich części ciała dotyczy łuszczyca skóry?
Łuszczyca lokalizuje się w charakterystycznych miejscach, najczęściej na łokciach i kolanach, a także na owłosionej skórze głowy, pach, w okolicy genitaliów i pośladków, a w około 50% przypadków rozpoczyna się także na paznokciach. Co charakterystyczne, zmiany na płytkach paznokciowych mogą się pojawić na wiele lat przed tym, zanim dostrzeżemy typowe objawy skórne. Na paznokciach można dostrzec punktowe zagłębienia lub żółte plamki prześwitujące przez płytkę. Później choroba się nasila, gromadzenie się mas rogowych pod płytką paznokcia powoduje jej uniesienie, rozdwajanie, pogrubienie a nawet oddzielenie płytki od podłoża. Chory może nie zdawać sobie sprawy z tego, że tego typu zmiany mogą być objawem łuszczycy.
ostrzykiwanie preparatem sterydowym
Łuszczyca paznokci
U niektórych osób zmiany na płytkach paznokciowych pojawiają się na wiele lat przed ujawnieniem się typowej łuszczycy na skórze. Mogą być to punkcikowate zagłębienia lub też prześwitujące przez płytkę żółtawe plamy. W bardziej zaawansowanych stadiach choroby dochodzi do pojawienia się zmian znacznie bardziej nasilonych. Należy do nich gromadzenie się mas rogowych pod płytką (tzw. hiperkeratoza) unoszące jej wolny brzeg nad opuszek, pogrubienie paznokci, czasem oddzielanie się płytki od podłoża.
Rodzaje łuszczycy
- łuszczyca zwykła
- łuszczyca krostkowa
- łuszczyca stawowa, łuszczycowe zapalnie stawów
- erytrodermia łuszczycowa
Łuszczyca jest chorobą, na którą nie wynaleziono jeszcze skutecznej terapii pozwalającej na całkowite się jej pozbycie. Są jednak sposoby na wyleczenie zmian łuszczycowych obecnych na skórze, które wraz z odpowiednią pielęgnacją i przestrzeganiem zaleceń lekarza, mogą zmniejszyć częstotliwość nawrotów choroby.
Skóra osób chorych na łuszczycę w okresach remisji nie wymaga specjalnego postępowania, natomiast w okresach zaostrzeń niezbędna jest odpowiednia jej pielęgnacja.
Leczenie i profilaktyka łuszczycy skóry. Jakie zabiegi są stosowane?
Obecnie nie ma terapii, która pozwoliłaby na całkowite wyleczenie łuszczycy. Stosuje się zabiegi, których celem jest pozbywanie się zmian na skórze. Przestrzeganie zaleceń lekarskich i właściwa pielęgnacja skóry mogą przyczynić się do znacznego zmniejszenia częstotliwości nawrotów choroby. Jeżeli chodzi o leczenie farmakologiczne, stosuje się różnego rodzaju maści, kremy, płyny, emulsje, żele czy szampony w zależności od stopnia zaawansowania choroby, lokalizacji zmian i preferencji samego chorego. Pierwszym krokiem jest zawsze usunięcie łusek pokrywających wykwity, które uniemożliwiają działanie terapeutyczne preparatów, czego dokonuje się poprzez zastosowanie maści złuszczających. Dopiero w drugiej kolejności dochodzi do leczenia preparatami hamującymi nadmierny podział komórek naskórka i działającymi przeciwzapalnie (cygnolina, preparaty dziegciowe, kortykosteroidy, pochodne witaminy D3). W leczeniu wykorzystuje się również naświetlanie LED, promieniami UVA i UVB oraz karboksyterapię (nowatorski zabieg polegający na precyzyjnym wprowadzeniu pod skórę dwutlenku węgla), a w leczeniu ogólnym antybiotyki, retinoidy, hydroksymocznik i metotreksat. Podłoże leku dobieramy w zależności od lokalizacji zmian i preferencji chorego.
Profilaktyka łuszczycy skóry
Wszystkie osoby, u których kiedykolwiek wystąpiły zmiany łuszczycowe, powinny wyjątkowo dbać o skórę, nie dopuszczając do jej wysuszania, powstrzymując się od drapania skóry i lecząc miejscowo wszelkie pojawiające się drobne zmiany. Ważne jest także redukowanie stresu. Profilaktyka łuszczycy powinna obejmować:
- regularne leczenie zmian skórnych,
- zapobieganie ostrym chorobom infekcyjnym,
- unikanie stosowania niektórych leków (konieczne jest każdorazowe informowanie lekarza o łuszczycy przy leczeniu innych chorób),
- unikanie stresu, relaks i odpoczynek,
- stosowanie preparatów natłuszczających skórę,
- prawidłowe odżywianie w okresach nawrotów (zaleca się unikanie potraw ciężkostrawnych,
- ograniczenie spożycia wieprzowiny i tłuszczów zwierzęcych).
Łuszczyca jest chorobą powodującą konieczność ustawicznej profilaktyki, unikania czynników wyzwalających, a wreszcie powodującą u chorych stres związany z własnym wyglądem, co dodatkowo pogłębia jej objawy. Nie należy wobec tego bagatelizować żadnych jej symptomów i jak najszybciej zgłosić się do dermatologa, który dostosuje odpowiednie leczenie. Szybkie zastosowanie właściwych zabiegów i leczenie farmakologiczne mogą sprawić, że remisja objawów będzie długotrwała, a leczenie zdecydowanie szybsze i skuteczniejsze.
